Ίσως το δυσκολότερο ποίημα του,εξαιρετικά αφιερωμένο σε όλους όσους αληθινά αγαπούν την έρευνα των λόγων του τεράστιου Καβάφη μας!
Φοίβος Χρυσολύρης-Χοροποιός
ΕΙΣ ΤΑ ΠΕΡΙΧΩΡΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ
Σαστίσαμε στὴν Ἀντιόχειαν ὅταν μάθαμε
Τὰ νέα καμώματα τοῦ Ἰουλιανού.
Ὁ Ἀπόλλων ἐξηγήθηκε μὲ λόγου του, στὴν Δάφνη!
Χρησμὸ δὲν ἤθελε νὰ δώσει (σκοτισθήκαμε!),
σκοπό δὲν τὸ ‘χε νὰ μιλήσει μαντικῶς, ἄν πρῶτα
δὲν καθαρίζονταν τὸ ἐν Δάφνη τέμενός του.
Τὸν ἐνοχλοῦσαν, δήλωσεν, οἱ γειτονεύοντες νεκροί.
Στὴν Δάφνη βρίσκονταν τάφοι πολλοί. –
Ἕνας ἀπ’ τοὺς ἐκεῖ ἐνταφιασμένους
ἦταν ὁ θαυμαστός, τῆς ἐκκλησίας μας δόξα,
ὁ ἅγιος, ὁ καλλίνικος μάρτυς Βαβύλας.
Αὐτόν αἰνίττονταν, αὐτόν φοβοῦνταν ὁ ψευτοθεός.
Ὅσο τὸν ἔνιωθε κοντά, δὲν κόταε
νὰ βγάλει τοὺς χρησμούς του˙ τσιμουδιά.
(Τοὺς τρέμουνε τοὺς μάρτυράς μας οἱ ψευτοθεοί).
Ἀνασκουμπόθηκεν ὁ ἀνόσιος Ἰουλιανός,
νευρίασε καὶ ξεφώνιζε : «Σηκώστε, μεταφέρτε τον,
βγάλτε τον τοῦτον τὸν Βαβύλα ἀμέσως.
Ἀκοῦς ἐκεῖ; Ὁ Ἀπόλλων ἐνοχλεῖται.
Σηκῶστε τον, ἀρπάξτε τον εὐθύς.
Ξεθάψτε τον, πάρτε τον ὅπου θέτε.
Βγάλτε τον, διῶξτε τον. Παίζουμε τώρα;
Ὁ Ἀπόλλων εἶπε νὰ καθαρισθεῖ τὸ τέμενος.»
Τὸ πήραμε, τὸ πήγαμε τὸ ἅγιο λείψανον ἀλλοῦ˙
Τὸ πήραμε, τὸ πήγαμε ἐν ἀγάπη κ’ ἐν τιμῆ.
Κι ὡραῖα τωόντι πρόκοψε τὸ τέμενος.
Δὲν ἄργησε καθόλου, καὶ φωτιὰ
μεγάλη κόρωσε : μιὰ φοβερὴ φωτιά :
καὶ κάηκε καὶ τὸ τέμενος κι ὁ Ἀπόλλων.
Στάχτη τὸ εἰδωλο˙ γιὰ σάρωμα, μὲ τὰ σκουπίδια.
Ἔσκασε ὁ Ἰουλιανός καὶ διέδωσε –
τἰ ἄλλο θὰ ἔκαμνε – πὼς ἡ φωτιὰ ἦταν βαλτὴ
ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς ἐμᾶς. Ἄς πάει νὰ λέει.
Δὲν ἀποδείχθηκε˙ ἄς πάει νὰ λέει.
Τὸ οὐσιώδες εἶναι ποὺ ἔσκασε.
Κ.Π.Καβάφης 1933
ΑΝΑΛΥΣΗ: Το «Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας» είναι το τελευταίο ποίημα. Του 1933. Και το τελευταίο ποίημα από τα πέντε για τον Ιουλιανό. Είναι η τελευταία από τις πέντε υφαρπαγές σκοπού και τα πέντε πνιχτά μαχαιρώματα στο στρατόπεδο των χριστιανών. Την ειρωνεία του σε τούτο το ποίημα την κρύβει το παρελθόν, τη σημαίνει το παρόν, και τη λέγει το μέλλον.
Η Δάφνη, το αριστοκρατικό προάστιο της Αντιόχειας, είναι το Δαφνί της Αθήνας. Ο άγιος Βαβύλας και οι τάφοι γύρω είναι η μονή Δαφνίου, που για ένα διάστημα επί φραγκοκρατίας έγινε κοιμητήρι. Το τέμενος του Απόλλωνα στη Δάφνη που κάηκε, είναι ο αρχαίος ναός του δαφναίου Απόλλωνα, που οι χριστιανοί τον γκρεμίσανε ενωρίς, και στη βάση του χτίσανε τη μονή Δαφνίου, φυλάκιο για να προσηλυτίζουν τους τελευταίους εθνικούς αθηναίους που πήγαιναν στα μυστήρια της Ελευσίνας.
(Κάποιους κίονες τους έκλεψε ο γνωστός Ελγίνος)
Ότι κάηκε ο ναός του Απόλλωνα, που είχε αναστυλώσει ο Ιουλιανός, σημαίνει: πανω στη διαμάχη του χριστιανομαθημένου Ιουλιανού απο δω,και των ελλήνων χριστιανών απο κεί όπως τους διέπλασε η κίβδηλη επιχείρηση των τρειών ιεραρχών, η ανάποδη όψη του Ιουλιανού δηλαδή, φύτρωσε η μουλαροσπορά του νεότερου ελληνισμού. Εκείνο το διαβόητο “Ελλάς ελλήνων χριστιανών”. Φύτρωσε ο νεοέλληνας, που είναι και έλληνας και χριστιανός , που δεν είναι ούτε έλληνας ούτε χριστιανός. Με άλλα λόγια, φύτρωσε η εθνική μας αταυτότητα και η εθνική μας παραφροσύνη. Γιατί φωτία και νερό δεν πάει να πάνε μαζί. Στη γλώσσα του εργαστηρίου και των αποδείξεων, ο καρπός αυτής της σχιζοφρένειας είναι ότι στη μονή Δαφνίου, που χτίστηκε πάνω στη στάχτη του δαφναίου Απόλλωνα, οι έλληνες χτίσαν σήμερα ένα τρελοκομείο.(Δρομοκαΐτειο μετα το 1890)
Δ.Λιαντίνης(Γκέμμα)
Φοίβος Χρυσολύρης-Χοροποιός
ΕΙΣ ΤΑ ΠΕΡΙΧΩΡΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ
Σαστίσαμε στὴν Ἀντιόχειαν ὅταν μάθαμε
Τὰ νέα καμώματα τοῦ Ἰουλιανού.
Ὁ Ἀπόλλων ἐξηγήθηκε μὲ λόγου του, στὴν Δάφνη!
Χρησμὸ δὲν ἤθελε νὰ δώσει (σκοτισθήκαμε!),
σκοπό δὲν τὸ ‘χε νὰ μιλήσει μαντικῶς, ἄν πρῶτα
δὲν καθαρίζονταν τὸ ἐν Δάφνη τέμενός του.
Τὸν ἐνοχλοῦσαν, δήλωσεν, οἱ γειτονεύοντες νεκροί.
Στὴν Δάφνη βρίσκονταν τάφοι πολλοί. –
Ἕνας ἀπ’ τοὺς ἐκεῖ ἐνταφιασμένους
ἦταν ὁ θαυμαστός, τῆς ἐκκλησίας μας δόξα,
ὁ ἅγιος, ὁ καλλίνικος μάρτυς Βαβύλας.
Αὐτόν αἰνίττονταν, αὐτόν φοβοῦνταν ὁ ψευτοθεός.
Ὅσο τὸν ἔνιωθε κοντά, δὲν κόταε
νὰ βγάλει τοὺς χρησμούς του˙ τσιμουδιά.
(Τοὺς τρέμουνε τοὺς μάρτυράς μας οἱ ψευτοθεοί).
Ἀνασκουμπόθηκεν ὁ ἀνόσιος Ἰουλιανός,
νευρίασε καὶ ξεφώνιζε : «Σηκώστε, μεταφέρτε τον,
βγάλτε τον τοῦτον τὸν Βαβύλα ἀμέσως.
Ἀκοῦς ἐκεῖ; Ὁ Ἀπόλλων ἐνοχλεῖται.
Σηκῶστε τον, ἀρπάξτε τον εὐθύς.
Ξεθάψτε τον, πάρτε τον ὅπου θέτε.
Βγάλτε τον, διῶξτε τον. Παίζουμε τώρα;
Ὁ Ἀπόλλων εἶπε νὰ καθαρισθεῖ τὸ τέμενος.»
Τὸ πήραμε, τὸ πήγαμε τὸ ἅγιο λείψανον ἀλλοῦ˙
Τὸ πήραμε, τὸ πήγαμε ἐν ἀγάπη κ’ ἐν τιμῆ.
Κι ὡραῖα τωόντι πρόκοψε τὸ τέμενος.
Δὲν ἄργησε καθόλου, καὶ φωτιὰ
μεγάλη κόρωσε : μιὰ φοβερὴ φωτιά :
καὶ κάηκε καὶ τὸ τέμενος κι ὁ Ἀπόλλων.
Στάχτη τὸ εἰδωλο˙ γιὰ σάρωμα, μὲ τὰ σκουπίδια.
Ἔσκασε ὁ Ἰουλιανός καὶ διέδωσε –
τἰ ἄλλο θὰ ἔκαμνε – πὼς ἡ φωτιὰ ἦταν βαλτὴ
ἀπὸ τοὺς Χριστιανοὺς ἐμᾶς. Ἄς πάει νὰ λέει.
Δὲν ἀποδείχθηκε˙ ἄς πάει νὰ λέει.
Τὸ οὐσιώδες εἶναι ποὺ ἔσκασε.
Κ.Π.Καβάφης 1933
ΑΝΑΛΥΣΗ: Το «Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας» είναι το τελευταίο ποίημα. Του 1933. Και το τελευταίο ποίημα από τα πέντε για τον Ιουλιανό. Είναι η τελευταία από τις πέντε υφαρπαγές σκοπού και τα πέντε πνιχτά μαχαιρώματα στο στρατόπεδο των χριστιανών. Την ειρωνεία του σε τούτο το ποίημα την κρύβει το παρελθόν, τη σημαίνει το παρόν, και τη λέγει το μέλλον.
Η Δάφνη, το αριστοκρατικό προάστιο της Αντιόχειας, είναι το Δαφνί της Αθήνας. Ο άγιος Βαβύλας και οι τάφοι γύρω είναι η μονή Δαφνίου, που για ένα διάστημα επί φραγκοκρατίας έγινε κοιμητήρι. Το τέμενος του Απόλλωνα στη Δάφνη που κάηκε, είναι ο αρχαίος ναός του δαφναίου Απόλλωνα, που οι χριστιανοί τον γκρεμίσανε ενωρίς, και στη βάση του χτίσανε τη μονή Δαφνίου, φυλάκιο για να προσηλυτίζουν τους τελευταίους εθνικούς αθηναίους που πήγαιναν στα μυστήρια της Ελευσίνας.
(Κάποιους κίονες τους έκλεψε ο γνωστός Ελγίνος)
Ότι κάηκε ο ναός του Απόλλωνα, που είχε αναστυλώσει ο Ιουλιανός, σημαίνει: πανω στη διαμάχη του χριστιανομαθημένου Ιουλιανού απο δω,και των ελλήνων χριστιανών απο κεί όπως τους διέπλασε η κίβδηλη επιχείρηση των τρειών ιεραρχών, η ανάποδη όψη του Ιουλιανού δηλαδή, φύτρωσε η μουλαροσπορά του νεότερου ελληνισμού. Εκείνο το διαβόητο “Ελλάς ελλήνων χριστιανών”. Φύτρωσε ο νεοέλληνας, που είναι και έλληνας και χριστιανός , που δεν είναι ούτε έλληνας ούτε χριστιανός. Με άλλα λόγια, φύτρωσε η εθνική μας αταυτότητα και η εθνική μας παραφροσύνη. Γιατί φωτία και νερό δεν πάει να πάνε μαζί. Στη γλώσσα του εργαστηρίου και των αποδείξεων, ο καρπός αυτής της σχιζοφρένειας είναι ότι στη μονή Δαφνίου, που χτίστηκε πάνω στη στάχτη του δαφναίου Απόλλωνα, οι έλληνες χτίσαν σήμερα ένα τρελοκομείο.(Δρομοκαΐτειο μετα το 1890)
Δ.Λιαντίνης(Γκέμμα)
